ของเล่นเล่าเรื่องวิถีชีวิตในท้องถิ่นมีหลายลักษณะ บ้างเป็นของเล่นที่ทำขึ้นเพื่อให้เด็ก ๆ สนุกสนานและแสดงบทบาททางเพศในครัวเรือน เช่น หม้อข้าวหม้อแกง บ้างเป็นการจำลองรูปร่างของสิงสาราสัตว์ในธรรมชาติ เช่น งูกินนิ้ว และแมลงปอ บ้างเกิดจากการประดิษฐ์เพื่อใช้งานจริง อาทิ นกหวีดไม้ไผ่
     ของเล่นในอีกลักษณะหนึ่งเกิดขึ้น เพราะคนสูงวัยต้องการเล่าเรื่องราวให้อดีตให้เด็กรุ่นใหม่ได้ฟังและเห็นภาพของวิถีชีวิต ดังเช่นผู้คนในบ้านป่าแดด จังหวัดเชียงราย รวมตัวกันสร้างของเล่นจนกลายเป็น “พิพิธภัณฑ์เล่นได้” เพื่อให้ลูกหลานสัมผัสกับเรื่องเล่า ข้าวของแต่ละชิ้นเล่าถึงกิจกรรมในชุมชน วิถีการเกษตร เช่น การตำข้าว, การดำเนินชีวิต เช่น การเลื่อยไม้ คนตัดฟืน และการละเล่นพื้นบ้าน วัวชน เป็นอาทิ  
     “ของเล่น” จึงไม่ใช่เพียงสิ่งประดิษฐ์เพื่อความเพลิดเพลิน แต่ได้บันทึกพัฒนาการความเปลี่ยนแปลงในชุมชน ความหมายของชิ้นงานแต่ละชิ้นสามารถสร้างความเข้าใจพื้นฐานเกี่ยวกับชีวิตในอดีต เด็ก ๆ รู้จักเปรียบเทียบกับการดำเนินชีวิตในปัจจุบัน