ในตํานานปีใหม่เมือง, ประเพณีล้านนา : ประเพณีปีใหม่เมือง^* กล่าวถึงความสำคัญของปีใหม่เมืองในสองสามประการ ได้แก่ การเปลี่ยนศักราช วันสังขานล่องเป็นการเลื่อนขึ้นอีกหนึ่งปี, การสำรวจตน การชำระสะสางและเริ่มต้นใหม่ ที่เป็นการทบทวนถึงอดีต โอกาสของการชำระจิตใจให้บริสุทธิ์และวางแผนเริ่มชีวิตใหม่ และการรำลึกถึงบุญคุณ การขอขมาลาโทศและแสดงความกตัญญู

หลายภาพให้ความสำคัญกับการรดน้ำดำหัวในวันสังขานล่อง ซึ่งเป็นกิจกรรมที่ทำกันมาแต่อดีต การดำหัว ในความหมายโดยทั่วไปของชาวล้านนา หมายถึงการสระผม แต่การดำหัวในวันสังขานต์ล่อง หมายถึงการชำระล้างสิ่งอัปมงคลในชีวิตด้วยน้ำขมิ้นส้มป่อย

ชุดเอกสารที่เกี่ยวข้องกับประเพณีสงกรานต์ในคลังจดหมายเหตุมานุษยวิทยา มีชุดภาพน่าสนใจอันแสดงให้เห็นรูปแบบการบันทึกพิธีและกิจกรรมในพื้นที่ต่าง ๆ ได้แก่

-      ชุดเอกสารของ ศ.ไมเคิล มอร์แมน ที่ศึกษากลุ่มไทลื้อ อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา  พ.ศ. 2503

-   ชุดเอกสารของ ศ.ชาร์ลส์ ไคส์และเจน ไคส์ที่ศึกษางานสงกรานต์ อำเภอแม่สะเรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอน งานประเพณีบันทึกไว้เมื่อ พ.ศ.2511

อ้างอิง

^*จาก http://library.cmu.ac.th/ntic/lannatradition/newsyear.php, เข้าถึงเมื่อวันที่ 6 มิถุนายน 2561

ชุดเอกสารของ ศ.ไคส์ มาจากความร่วมมือกับมหาวิทยาลัยวอชิงตัน สหรัฐอเมริกา